Pomimo upływu kilkunastu lat od rozwiania wątpliwości przez Sąd Najwyższy, problematyka nieuwzględniania podatku VAT w wypłacanych przez ubezpieczycieli odszkodowaniach pozostaje aktualna. Często się chociażby zdarza, że ubezpieczyciel uzależnia wypłatę pełnego odszkodowania od okazania faktury VAT. Niniejszy wpis, stanowiący krótkie opracowanie uchwały SN, odpowiada czy taka praktyka pozostaje w zgodzie z prawem.
W uchwale z dnia 15.11.2001 r. (sygn. akt III CZP 68/01) Sąd Najwyższy stwierdził, że odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku uszkodzenia pojazdu mechanicznego, należącego do poszkodowanego nie będącego podatnikiem podatku VAT, ustalone według cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy pojazdu, obejmuje mieszczący się w tych cenach podatek VAT.
Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycznego.
Pojazd poszkodowanego uległ uszkodzeniu w wyniku wypadku komunikacyjnego spowodowanego przez ubezpieczonego w zakresie komunikacyjnego OC. Przed naprawnieniem pojazdu poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody, przedstawiając między innymi kalkulację przewidywanych kosztów naprawy sporządzoną przez niemieckiego rzeczoznawcę (poszkodowany był Niemcem, nie mato jednak znaczenia w omawianym przypadku), w której wyliczono te koszty na kwotę 6263,39 marek niemieckich, obejmującą kwotę 519,49 marek niemieckich podatku VAT (MWS). Zakład ubezpieczeń uznał i wypłacił odszkodowanie w kwocie odpowiadającej 5399,47 marek, odmówił natomiast wypłaty równowartości kwoty obejmującej kwotę podatku VAT i o tę należność wystąpił powód w przedmiotowym procesie.
W uzasadnieniu wskazano, że nie ma znaczenia, jakim kosztem poszkodowany faktycznie dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle to uczynił albo zamierza uczynić. Dlatego dla określenia wysokości należnego poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń odszkodowania za szkodę wynikającą z uszkodzenia pojazdu w wypadku komunikacyjnym nie ma znaczenia fakt, że poszkodowany nie wykonał jeszcze naprawy pojazdu, na co zwrócił już uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88 („Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1989, nr 10-12, s.310-311).
Niezależnie zatem od tego, czy poszkodowany naprawił, uszkodzony w wypadku pojazd, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom usunięcia opisanej wyżej różnicy w wartości majątku poszkodowanego, a ściślej – kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku. Gdy zatem naprawa pojazdu przywróci mu jego wartość sprzed wypadku, odszkodowanie winno odpowiadać kosztom takiej właśnie naprawy ustalonym przez rzeczoznawcę.
Zgodnie z art. 363 § 2 k.c., wysokość tak określonego odszkodowania powinna być ustalona według cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy (co do zasady mają być to ceny z daty ustalania odszkodowania). Skoro zaś, stosownie do postanowień art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach, cena towaru lub usługi opodatkowanej podatkiem VAT obejmuje wielkość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą nabywca obowiązany jest zapłacić sprzedawcy za towar lub usługę wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług, to miernikiem wysokości szkody ustalanej według cen kosztów naprawy jest tak właśnie określona cena naprawy pojazdu, a zatem cena części zamiennych i usług obejmująca podatek VAT.
Jeśli zatem poszkodowany – także ten, który mieszka za granicą i ma prawo do dokonania tam naprawy samochodu w profesjonalnym warsztacie – musiałby za taką naprawę przywracającą stan i wartość samochodu sprzed wypadku zapłacić koszty naprawy obejmujące podatek VAT, to należne mu od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie powinno być ustalone według cen części zamiennych i usług obejmujących mieszczący się w tych cenach podatek VAT.
Data ostatniej aktualizacji:
