Odszkodowanie za utracone dochody i zarobki

Poszkodowanemu, który utracił dochody w związku uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia spowodowanym przez inną osobę (np. w wypadku komunikacyjnym), przysługuje odszkodowanie za utracone dochody.

Odszkodowanie można otrzymać bezpośrednio od sprawcy szkody albo np. z polisy OC posiadacza pojazdu, jeśli sprawcą był kierowca samochodu.

W jakim zakresie przysługuje odszkodowanie za utracone dochody i zarobki? Najkrócej mówiąc – w zakresie w jakim poszkodowany poniósł stratę i utracił korzyść.

1. Przykładowo, poszkodowany jest zatrudniony na umowie o pracę i otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości netto 3.000 zł. W wypadku złamał nogę, przez co przez 1,5 miesiąca był „uziemiony”, a następnie przez kolejne 1,5 miesiąca będzie musiał prowadzić oszczędzający tryb życia. Przez cały ten okres 3 miesięcy nie mógł pracować i był na zwolnieniu chorobowym. Otrzymał wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy z ZUS.

Aby wyliczyć odszkodowanie za utracone dochody pomniejszamy wynagrodzenie netto (jakie otrzymałby poszkodowany, gdyby pracował i nie przebywał na zwolnieniu) o otrzymane wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy (również netto). W ten sposób otrzymujemy utracony dochód netto. Odszkodowanie jest równe temu dochodowi.

Jak zatem wynika z powyższego, odszkodowanie za utracony dochód jest pomniejszane o świadczenia otrzymane z ubezpieczenia społecznego (świadczenie rehabilitacyjne i rentę za częściową lub całkowitą niezdolność do pracy).

2. W praktyce zdarzają się sytuacje, że poszkodowany zatrudniony jest na umowie zlecenia albo jednocześnie na umowie zlecenia i umowie o pracę (u jednego lub więcej pracodawców) albo wykonuje pracę w ramach tzw. samozatrudnienia, czyli wykorzystywania formy jednoosobowej działalności gospodarczej.

Nie zmienia to ogólnej zasady określonej powyżej. Poszkodowanemu będzie przysługiwało odszkodowanie za utracone dochody z wszystkich tytułów, pomniejszone o świadczenia z ZUS.

3. Wyliczenie utraconego dochodu jest bardziej złożone, jeżeli dochód dotychczasowy i/lub dochód przyszły obejmuje i/lub miał obejmować premie, bonusy, udziały w zyskach i/lub inne dodatki bądź dana praca (umowa o pracę lub inna umowa) miała zakończyć się przed okresem niezdolności do pracy.

Oczywiście odszkodowanie za utracone dochody powinno obejmować również ww. dodatki i ewentualne dochody przyszłe.

4. Kolejną bardziej złożoną sytuacją jest własna działalność w pełnym tego słowa znaczeniu (czyli nie w oparciu o tzw. samozatrudnienie).

Z uwagi na to, że wysokość dochodów przedsiębiorcy może być zmienna w czasie, taka sytuacja wymaga każdorazowo indywidualnej oceny.

5. Przy poważniejszych urazach niezdolność do pracy może się przedłużać – do tego stopnia, że poszkodowanego można uznać za częściowo lub całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej.

Przy czym chodzi tu o trwałą niezdolność (niekoniecznie w rozumianą jako nieodwracalną), czyli po prostu o „przedłużoną” niezdolność do pracy, również taką, co do której nie jest pewne kiedy ustanie.

Wówczas poszkodowanemu przysługuje odpowiednia renta (nie należy jej mylić z rentą z ZUS). Jest to świadczenie stałe i okresowe, dotyczące szkody przyszłej. Tym właśnie różni się od roszczenia o zwrot utraconych zarobków, które dotyczy dochodów już utraconych (a więc podlega zsumowaniu).

Renta przysługuje w wysokości dochodów jakie poszkodowany by otrzymywał, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Dla uznania prawa do renty wystarczy obiektywna możliwość uzyskania zarobku w danej wysokości, potencjalnego dochodu – nie jest zaś konieczny dowód stałego i dalszego zatrudnienia w tym samym miejscu pracy.

6. Na marginesie, renta przysługuje również, jeżeli u poszkodowanego zwiększyły się potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Przez zwiększone przyszłe potrzeby rozumie się np. stałe wydatki na lekarstwa, koszty opieki, dojazdy do placówek medycznych. Natomiast analogicznie, jeżeli konkretne wydatki powstały już wcześniej, to będą objęte „jednorazowym” roszczeniem o odszkodowanie. Wynika to z natury renty, która jest świadczeniem okresowym, dotyczącym szkody przyszłej.

7. Należy podkreślić, że z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu. W więc w takim wypadku renta jest skapitalizowana, płatna jednorazoodszkodowanie za utracone dochodywo, „z góry”. W literaturze podaje się przykład np. podjęcie własnej działalności gospodarczej – wyposażenie sklepu.

8. Omawiając kwestię renty, należy poruszyć możliwość sądowego zabezpieczenia roszczenia o rentę.

Poszkodowany w postępowaniu sądowym może ubiegać się o zabezpieczenie roszczenia o rentę. Postanowienie wydawane jest na wniosek w toku sprawy sądowej o zapłatę odszkodowania/przyznanie renty lub nawet przed jej wszczęciem. Ma na celu udzielenie niezwłocznej, tymczasowej ochrony. Pozwala to uniknąć niekorzystnych konsekwencji wynikających z czasochłonności postępowania sądowego, które jest rozciągnięte w czasie. Dzięki temu poszkodowany stosunkowo szybko może otrzymać środki finansowe, często niezbędne do życia. W postępowaniu zabezpieczającym poszkodowany nie musi udowodnić roszczenia, a jedynie je uprawdopodobnić, co jest łagodniejszym wymogiem.

Warto dodać, że tego rodzaju postanowienie jest natychmiastowo wykonalne, co oznacza, że nawet jeśli zostanie zaskarżone przez drugą stronę postępowania, to i tak zobowiązany musi wykonać postanowienie sądu (nie trzeba czekać do uprawomocnienia, aby móc je zrealizować).

Zabezpieczenie roszczenia o rentę może dotyczyć zarówno renty z powodu utraty całkowitej lub częściowej pracy zarobkowej, zwiększonych potrzeb lub zmniejszonych widoków powodzenia na przyszłość.

Co więcej zabezpieczenie może dotyczyć również „jednorazowego” kosztu leczenia, np. wydatku na zabieg operacyjny. Taki przypadek omawiałem w jednym z materiałów.

Jeżeli chcesz odzyskać odszkodowanie za utracone dochody, napisz do mnie maila, a ja podejmę się prowadzenia twojej sprawy.

Data opublikowania:
Data ostatniej aktualizacji:
W czym mogę Ci pomóc?